Sjoerd van Vilsteren stopt met 3x3; The Flying Dutchman is geland

“Natuurlijk was het een lastige beslissing”, vertelt Van Vilsteren door de telefoon, een paar uur nadat hij zijn besluit op social media (‘End of an era’) bekend heeft gemaakt. “Ik was er al een tijdje over aan het denken. Als uitvloeisel van de coronatijd kreeg ik een aanbod om na de vakantie voltijds aan de slag te gaan als docent sport en bewegen op het Zadkine in Rotterdam (MBO-opleidingen, RvD), waar ik al parttime werk. Ik stop met een glimlach op mijn gezicht, als ik terugkijk op de afgelopen zeven jaar. Ik was een van de pioniers in het Nederlandse 3x3 basketball, heb mede 3x3 zowel in de breedte als in de topsport een plek gegeven, een legacy gecreëerd binnen en buiten het veld. Maar het wordt tijd dat anderen het stokje over nemen.”

“Natuurlijk was het een lastige beslissing, als liefhebber en als topsporter”, herhaalt Van Vilsteren. Bij de uitgestelde Olympische Spelen van Tokyo in 2021 staat 3x3 basketball voor het eerst op het programma. Dat uitstel heeft zeker een rol gespeeld, geeft hij toe. “Toen we hoorden dat het eerste Olympisch Kwalificatie Toernooi in India in maart niet doorging – en volkomen begrijpelijk besluit, want de gezondheid gaat voorop – en alles stil viel, was ik er even klaar mee. We leefden al drie jaar naar dat OKT toe, individueel en als team. Dat toernooi, dat het hoogtepunt had moeten zijn, viel ineens weg. Ik had even geen zin meer om van de bank af te komen, een gevoel dat ik nog nooit had gehad.”

Sjoerd van Vilsteren: 'Leuk om van jongens en meisjes te horen dat ze de wekker hebben gezet om naar ons te kijken.'

Een optelsom dus. Het uitgestelde OKT, de fulltime baan, een soms opspelende knie en zijn leeftijd. Van Vilsteren. “Ik ben 36 jaar. Ik weet: leeftijd zegt niets. Dat heb ik zelf altijd het hardst geroepen. En ik had de concurrentiestrijd met de jonge jongens echt nog wel aangedurfd, dat is het niet. Het is niet één ding. He speelt als sinds april, het is een proces. Sinds we weer wat mogen doen in de zaal, heb ik twee keer per week getraind in Amsterdam met de 3x3 selectie. En af en toe nog wat bij Binnenland in Barendrecht, waar ik woon en als basketballer ben opgegroeid. Maar het voelt anders. Ik speel niet voor het geld, maar ik haal op dit moment ook geen inkomsten uit het basketball en de hypotheek moet wel elke maand worden overgemaakt. Mijn prioriteiten zijn verschoven. Het voelt als een goede keuze, ik heb er goed over nagedacht.”

Op de vraag wanneer hij het wist, zegt Van Vilsteren: “We hebben met zijn vijven – Jesper Jobse, Dimeo van der Horst, Aron Royé en Bas Rozendaal – bij elkaar gezeten en gesproken over de toekomst. Daar heb ik mijn besluit met hen gedeeld. Ze begrepen het, maar vonden het wel jammer. We hebben zoveel met elkaar gedeeld. Van hier tot Tokyo, zou je bijna wel kunnen zeggen; al die zeges en nederlagen, al die weekenden dat je samen op pad bent. Hun mening was belangrijk. Misschien lijkt het alsof ik door al het coronagedoe door de achterdeur verdwijn, maar ik ben blij dat ik zelf het moment bepaal. Dat ik niet stop, omdat ik ben afgevallen voor een groot toernooi, al weet ik dat zoiets bij het bedrijven van topsport hoort. Voor mij voelt het goed zo.”

Met Jesper Jobse, Joey Schelvis en Matthew van Tongeren schreef Sjoerd van Vilsteren in 2016 geschiedenis.

Hij weet nog goed hoe het allemaal begon, zeven jaar geleden. Met een paar jongens van zijn club Binnenland – Lars Jansen, Sander Trommelen en Niels Plieger – ging hij in 2013 voor de lol meedoen een Streetball Masters, zoals de 3x3 Tour van de Nederlandse Basketball Bond toen heette. “We deden 3x3 er on the side bij. In 2014 werd het al iets serieuzer en toen we Nederlands kampioen werden, was het zaadje gepland. Dat jaar mochten we ook voor het eerst naar de World Tour. Omdat Lars was geblesseerd, vroegen we Jesper Jobse mee naar Lausanne. Met hem had ik in het buiten het veld meteen een klik. In de kwartfinale wonnen we van Ljubljana. Team Amsterdam shocks the world. En de rest is geschiedenis.”

Vanwege zijn sprongkracht en atletisch vermogen, verwierf Van Vilsteren in het mondiale 3x3 basketball de bijnaam The Flying Dutchman. Als hem wordt gevraagd naar zijn meest dierbare 3x3 herinneringen, hoeft Van Vilsteren niet lang na te denken. “Die drie medailles, te beginnen met het brons bij het EK in 2016, samen met Jesper, Matthew van Tongeren en Joey Schelvis. Dat was de eerste medaille ooit voor een Nederlands valide seniorenselectie op een internationaal toernooi. Een jaar later – met Bas als vervanger van Matthew – haalden we de finale op het Wereldkampioenschap. In 2018 stonden we weer in de WK-finale, nu met Aron en Dimeo erbij. We controleerden de wedstrijd tegen de grote concurrent Servië. Door één frommelbal achter de tweepuntslijn veranderde het momentum. Waar we in 2017 zilver wonnen, voelde het nu alsof we goud hadden verloren. Ik heb nooit van Servië gewonnen op een groot toernooi, toch ben ik ongelooflijk trots op wat we in 3x3 hebben bereikt.”

Twee 3x3 pioniers oogsten bij het WK in 2019. Sjoerd en Jesper Jobse voor volle tribunes op het Museumplein in Amsterdam.

Van Vilsteren wil graag de vriendschap met aartsrivaal Servië en andere tegenstanders vermeld zien. “Want dat is het ook het mooie van 3x3 basketball. Je vormt samen een community. Als ik die jongens van Servië bel, staan ze meteen klaar om iets voor je te regelen, maakt niet uit wat, maakt niet uit wanneer. Tijdens al die internationale toernooien trek je zo intensief met elkaar op, je slaapt in dezelfde hotels, deelt lief en leed, volgt elkaar op social media, sluit vriendschappen. Dat is net zo waardevol als het spelen zelf.”

In het begin van het telefoongesprek noemde Van Vilsteren zichzelf een pionier, samen met Jesper Jobse. “Het commitment dat we erin hebben gestopt, hetgeen we ervoor hebben gelaten, dat heeft veel moois gebracht”, licht hij toe. “De sport 3x3 basketball is de afgelopen jaren enorm gegroeid en ik ben blij en trots daar een bijdrage aan te hebben kunnen leveren. Leuk om van jongens en meisjes te horen dat ze de wekker hebben gezet om naar ons te kijken als we weer ergens in den vreemde speelden. Dat ze je tips uitproberen op de training. Dat is een mooie beloning voor alle energie die we erin hebben gestoken. Het is mooiste is toch om met basketball bezig te zijn en je passie over te brengen, of het nou 5-5 of 3x3 is.”

Vrees niet dat Sjoerd van Vilsteren verloren gaat voor het basketball. “Welnee, ik ga lekker door bij mijn club Binnenland. Daar ga ik proberen met het eerste mannenteam de Promotiedivisie te halen, samen met een aantal jonge talenten. Dat is nieuwe doel en ik merk dat ik daar weer energie van krijg. De jeugd helpen, zelf een beetje ballen, dat is toch het leukste om te doen.”