Door Ronald van Dam
STAR. Slechts vier letters, maar wel met een enorme reikwijdte. STAR staat voor Sportiviteit, Teamwork, Acceptatie en Respect. Het concept, vijftien jaar geleden bedacht en ontwikkeld door de Nederlandse Basketball Bond, wordt al jaren gebruikt door Roel Stuifmeel, die met zijn (basketbal)clinics mensen bewust probeert te maken van hun gedrag. ‘Iedereen is uniek, maar gedrag is een keuze en dus beïnvloedbaar’. Een interview over humor en plezier met een pedagogische noot.
Allereerst, stel je even voor. Wie is Roel Stuifmeel?
“Ik ben eigenaar van mijn bedrijf Fun4all, een liefhebber van sport en een bewustmaker van gedrag via interactieve bewegingsactiviteiten. Als je al meer dan twintig jaar dit soort lessen geeft, leer je ontzettend veel over mensen en hun gedrag. Daarom hebben we de STAR-methode verdiept, samen met de Nederlandse Basketbal Bond. Ik zeg altijd dat ik het mooiste beroep ter wereld heb en daar bedoel ik mee dat geen dag hetzelfde is. Mensen zijn uniek, maar gedrag is een keuze en dus beïnvloedbaar.”
Wat betekent basketball voor jou?
“Mijn vader basketbalde in Boxtel bij JRC. Zodoende ben ik erin gerold en verknocht geraakt aan het spelletje. Ik ben op mijn negende begonnen, maar kan helaas niet meer actief basketballen na een aantal zware blessures. Ik mis het spel en de actie nog elke dag. Gelukkig ben ik er nog veel mee bezig door STAR.”
Wanneer en waarom ben je met je clinics begonnen?
“In 2003 ben ik benaderd door een vriend die bezig was eredivisiebasketball op te zetten in Breda en daarna in Bergen op Zoom. Henk Pieterse, de bedenker van de naam Fun4all, was ook van de partij. Om het eredivisieteam ondersteuning naar buiten te geven zijn we maatschappelijke clinics gaan geven in de omgeving van Bergen op Zoom, gesponsord door het lokale bedrijfsleven. In die jaren gaven we wel duizend clinics per jaar.”
Waarom Fun4all?
“Omdat iedereen ongeacht uiterlijk, kleur, achtergrond of religie de kans moet krijgen om plezier te ervaren. Dat is wat we doen, laagdrempelig actief bezig zijn met het doel: bewuste keuzes te maken die prettig zijn en een goed gevoel geven.”
Wat is het doel en wie bereik je met je clinics?
“Mijn clinics of trajecten van STAR worden van te voren en op maat doorgesproken. Ik krijg vooral aanvragen van basisscholen en uit het voortgezet onderwijs, maar ook bedrijven of beroepsopleidingen behoren tot onze klantenkring. In de voorbespreking nemen we de doelen van de clinics door. Ik probeer vaak een zo breed mogelijk platform te creëren waarbij docenten, leerlingen én de ouders worden betrokken. Een volledig STAR-traject op een basisschool bestaat uit het trainen van docenten, een ouderavond, interactieve voorlichting, vijf lessen voor de leerlingen van de groepen vijf t/m acht en drie feedbackmomenten door het schooljaar heen. Tijdens de trajecten en clinics voeren we een interactief gesprek over wat de termen Sportiviteit, Teamwork, Acceptatie en Respect voor de deelnemers inhouden. Dat schrijven we op een bord en dan gaan we kijken hoe dat kan worden toegepast in het beweeggedeelte, waar we op een vooral leuke laagdrempelige manier gaan basketballen of andere oefeningen met de groep gaan doen. Humor en plezier met een pedagogische noot.”
Je bent een ‘early adaptor’ van de STAR-methode. Waarom geloof je daar in?
“Al meer dan twaalf jaar hebben we een nauwe samenwerking met de bond en het uitdragen van STAR-waarden. Die zijn zo breed in te zetten dat we het als basis kunnen gebruiken voor alle doelgroepen en vraagstukken. Als we daar de ingrediënten communicatie, vertrouwen en veiligheid aan toevoegen dan kunnen we een heel eind komen om gedrag te laten zien, te ervaren en te spiegelen. Waardoor er mooie situaties ontstaan in het bewust worden. Ik denk dat we met Fun4all eer doen aan hoe STAR is bedoeld vanuit de bond. En dit uitgebreid hebben naar een brede doelgroep.”
Kun je een praktijkvoorbeeld geven?
“Op dit moment loopt er een traject op een grote scholengemeenschap in Sittard die gaat fuseren met twee andere scholen. Ze gaan STAR over de gehele linie gebruiken als nieuwe identiteit van de gefuseerde school; tijdens de gymlessen, de onderlinge omgang tussen leraren en bij die van de school met de wijk. De docenten, ouders en leerlingen hebben al clinics gehad. Nu zijn we bezig met het creëren van een STAR werkgroep binnen school die de kaders van die omgang moet gaan bewaken. Daarnaast draaien we al een paar jaar trajecten voor de eredivisieclub Zorg en Zekerheid Leiden, waarbij we jaarlijks tien scholen aan doen. Bij sommige scholen gaan we het vierde jaar in. Dat betekent dat we nu een doorstroom van stof krijgen. Iemand die drie jaar geleden in groep vijf zat zit nu in groep acht en heeft dus al drie trajecten doorlopen.”
Mogen we jou de grootste ambassadeur van STAR noemen?
“Met mijn 1.73 meter in lengte niet de grootste, maar de kernwaarden van STAR zijn de kapstok voor mijn bedrijfsvoering. Mede door de goede en nauwe relatie met de bond zijn de lijnen kort en ondersteunen we elkaar op elke mogelijke manier. Daardoor kun je mij wel ambassadeur noemen, maar er zijn gelukkig meer die deze waarden omarmen. In het begin waren onze clinics vooral gericht op basketball, maar inmiddels zijn ze uitgegroeid tot een gedragstraining met resultaat. We komen door heel Nederland en hebben goede contacten met de universiteit van Leiden om ook wetenschappelijk te onderleggen wat we doen. Daarnaast zitten we als maatschappelijk partner bij het Neurolab dat onderzoek doet naar de invloed van pestgedrag op de hersenen. Zo proberen we steeds op de hoogte te blijven en toe te passen wat wij leren en meemaken.”
Wat heeft de coronacrisis voor jou en Fun4all voor gevolgen?
“Sinds maart zijn eigenlijk alle actieve workshops opgeschort of gecanceld. We zitten in een bizarre tijd waarin we graag willen verbinden terwijl er juist afstand wordt gevraagd. Gedrag is en blijft een belangrijke waarde binnen de maatschappij. Willen we iets veranderen binnen organisaties, dan begint dat bij gedrag. Het ziet er naar uit dat we in het onderwijs pas na de zomervakantie weer wat trajecten kunnen opstarten. De zorgen zijn er wel.”
Kun je al weer iets doen?
“Mondjesmaat gaan er weer dingen gebeuren. Het gaat om jongeren trajecten met individuele begeleiding, die we samen met de stichting Opendoor doen. STAR kan daar namelijk ook voor worden ingezet. Nogmaals, de vier kernwaarden zijn zo breed dat we er elk doel aan kunnen koppelen. Deze jongeren met een achterstand op school of in de maatschappij kunnen hiermee handvatten vinden en hun gedrag herkennen, inzien en veranderen.”
Hoe zie jij de toekomst voor STAR?
“Het zou mooi zijn als we de STAR-methodiek kunnen refreshen naar aanleiding van alle ervaring van de afgelopen jaren. Ik heb ook contact met andere clinicians en personen die STAR gebruiken en daar ideeën over hebben. Het is mooi om met een bevlogen groep deel van te kunnen maken van de doorontwikkeling van STAR, om de kracht van de basketbalsport nog meer te promoten.”
Meer weten over hoe Roel Stuifmeel STAR gebruikt in zijn clinics? Check zijn website: www.fun-4-all.nl