oPLEIDINGEN oFFICIALS

Verenigings-scheidsrechter

lees meer

Regionaal scheidsrechter (BS3)

lees meer

Nationaal scheidsrechter (BS4)

lees meer

Verenigingsscheidsrechter

Beginnen met fluiten 

Als beginnend scheidsrechter een wedstrijd leiden kan best spannend zijn. Goede begeleiding is daarom erg belangrijk. Om een beginnende scheidsrechter intrinsiek gemotiveerd te krijgen en te houden, moet een vereniging drie zaken goed borgen:

  • Relatie: de scheidsrechter voelt zich verbonden met zijn vereniging, met zijn mede scheidsrechters en met de mensen die hem begeleiden. Zorg voor een praktijkbegeleider en/of een ervaren scheidrechter (buddy) naast hem. 
  • Competentie: de scheidsrechter moet het gevoel hebben dat hij in staat is de taak goed te kunnen uitvoeren. Het plaatsen van een scheidsrechter op een wedstrijd van een te hoog niveau kan leiden tot onzekerheid en verlies van de motivatie.
  • Veilige omgeving: geef een beginnende scheidsrechter de mogelijkheid om kennis te maken met het vak van scheidsrechter in een veilige omgeving. Schreeuwende spelers, coaches en publiek motiveren een beginnende scheidsrechter niet om verder te gaan.

Opleiding beginnende scheidsrechters

Er zijn drie opties waarop je beginnende scheidsrechters binnen jouw vereniging kunt opleiden:

  1. Opleiding door de vereniging zelf;
  2. Opleiding door een particulier initiatief;
  3. Opleiding door de NBB (opleiding Jeugd Basketball Scheidsrechter).

Hieronder volgt per optie een toelichting in grote lijnen hoe dat eruit ziet.

Optie 1 - Opleiding door de vereniging zelf

Als vereniging kun je ervoor kiezen om beginnende scheidsrechters zelf op te leiden. Je organiseert dan als vereniging zelf een beginnersopleiding. Als docent zet je bijvoorbeeld een bondsscheidsrechter binnen jouw vereniging in. Als vereniging geef je deze opleiding zelf vorm: je bepaalt de inhoud en regelt zelf het lesmateriaal, je stelt zelf het aantal opleidingsavonden vast, je bepaalt of er praktijkopdrachten moeten worden gedaan, et cetera. Tot slot kun je de opleiding afsluiten met bijvoorbeeld de uitreiking van een eigen verenigingscertificaat.
N.B.: Deze opleiding kan dus niet met een NBB-certificaat of diploma worden afgesloten.

Een verenigingsscheidsrechter die op deze manier is opgeleid, kan wedstrijden leiden die in onderstaand schema ‘Waar mag ik fluiten’ vallen onder de noemer ‘Vereniging’. Kortom, op het niveau van derde, vierde en vijfde divisie.

Let op: Een scheidsrechter die vanuit deze beginnersopleiding in het scheidsrechtersvak wil doorgroeien en wedstrijden wil leiden die in onderstaand schema vallen onder de noemer ‘BS2’, heeft daar een BS2-licentie voor nodig. Daarvoor dient hij het BS2-examen van de NBB af te leggen. Bij een positief examenresultaat ontvangt de scheidsrechter zijn BS2-diploma. Met dit BS2-diploma kan hij eventueel een BS2-licentie bij de NBB aanvragen en zich als bondsscheidsrechter bij de NBB aanmelden.
N.B.: Meer informatie over het BS2-examen vind je hieronder.

optie 2 - Opleiding door externe partij

Als vereniging kun je er ook voor kiezen om een externe, particuliere partij in te schakelen om de beginnende scheidsrechters binnen je vereniging op te leiden. De externe partij organiseert dan in samenwerking met jouw vereniging zelf een beginnersopleiding.
N.B.: Deze opleiding kan niet met een NBB-certificaat of -diploma worden afgesloten.

Een verenigingsscheidsrechter die op deze manier is opgeleid, kan wedstrijden leiden die in onderstaand schema ‘Waar mag ik fluiten’ vallen onder de noemer ‘Vereniging’. Kortom, op het niveau van derde, vierde en vijfde divisie.

Let op: Een scheidsrechter die vanuit deze beginnersopleiding in het scheidsrechtersvak wil doorgroeien en wedstrijden wil leiden die in onderstaand schema vallen onder de noemer ‘BS2’, heeft daar een BS2-licentie voor nodig. Daarvoor dient hij het BS2-examen van de NBB af te leggen. Bij een positief examenresultaat ontvangt de scheidsrechter zijn BS2-diploma. Met dit BS2-diploma kan hij eventueel een BS2-licentie bij de NBB aanvragen en zich als bondsscheidsrechter bij de NBB aanmelden.
N.B.: Meer informatie over het BS2-examen vind je hieronder.

optie 3 - Opleiding door de NBB (Jeugd Basketball Scheidsrechter)

Omdat niet elke vereniging de mogelijkheid heeft om zelf een beginnersopleiding te organiseren, biedt de NBB een opleiding voor beginnende scheidsrechters aan. Daarbij is speciale aandacht voor het fluiten van jeugdwedstijden. Daarom heet deze opleiding ‘Jeugd Basketball Scheidsrechter” (JBS). De jongste jeugd kent immers een iets andere aanpak (en regels) dan oudere jongeren en senioren. Tijdens deze opleiding wordt elke deelnemer voorbereid op het BS2-examen, waarmee de deelnemer zijn BS2-diploma kan behalen.
N.B.: Aansluitend aan deze opleiding kan een deelnemer direct een BS2-examen aanvragen. Bij een positief examenresultaat ontvangt de scheidsrechter zijn BS2-diploma. Met dit BS2-diploma kan hij eventueel een BS2-licentie bij de NBB aanvragen en zich als bondsscheidsrechter bij de NBB aanmelden. Meer informatie over het BS2-examen vind je hieronder.

Een verenigingsscheidsrechter die op deze manier is opgeleid én zijn BS2-diploma heeft behaald, kan wedstrijden leiden die in onderstaand schema ‘Waar mag ik fluiten’ vallen onder de noemer ‘BS2’. Kortom, op het niveau van tweede, derde, vierde en vijfde divisie (en in de MU14 en VU14 eerste divisie en in de U12 eredivisie).

Wil je als vereniging de opleiding Jeugd Basketball Scheidsrechter afnemen? Neem dan contact op met de afdeling Opleidingen via opleidingen@basketball.nl.

BS2-Examen aanvragen & bs2-diploma behalen

Hoewel de NBB-opleiding Jeugd Basketball Scheidsrechter een goede voorbereiding is op het BS2-examen, is deelname aan deze opleiding geen verplichte voorwaarde voor een beginnende scheidsrechter om het BS2-examen te mogen aanvragen.
Als een beginnende scheidsrechter een opleiding door de vereniging zelf (optie 1) of een opleiding door een externe, particuliere partij (optie 2) heeft gevolgd, kan hij ook het BS2-examen aanvragen.

Het BS2-examen kan alleen via de NBB worden afgenomen: zo waarborgt de bond de kwaliteit van het BS2-diploma. Elke deelnemer dient bij het examen te ‘bewijzen’ dat hij over de juiste kennis en vaardigheden en het juiste niveau beschikt. Dit doet hij onder andere door zijn eigen wedstrijden te analyseren en feedback te verzamelen van mede scheidsrechters, van zijn praktijkbegeleider en van coaches. Tevens analyseert hij een landelijke scheidsrechter en/of ondersteunt hij deze door te tafelen.  

Het BS2-examen aanvragen kan via Mijn.Basketball.nl. Hier kun je ook alvast inzage krijgen welke opdrachten je voor dit examen dient uit te voeren, zodat je weet wat er van jou wordt verwacht.

Het beoordelen van het BS2-examen valt onder de ‘Kwalificatie Structuur Sport’ van NOC*NSF en de Nederlandse sportbonden. De examinering en de uitreiking van het BS2-diploma kan daardoor alleen door de NBB worden gedaan.

Let op: In het seizoen 2025-2026 is het BS2-examen voor elke deelnemer gratis!

Leren door te doen & begeleiding binnen de vereniging

Fluiten leer je vooral ook door het te doen en binnen een veilige omgeving. We stimuleren elke vereniging om een beginnende scheidsrechter zowel tijdens als na zijn opleiding goed te begeleiden. Deze rol noemen we de praktijkbegeleider. Indien een vereniging kiest voor de opleiding Jeugd Basketball Scheidsrechter van de NBB, dan dient elke beginnende scheidsrechter een eigen praktijkbegeleider binnen de vereniging te hebben.
N.B.: Een praktijkbegeleider mag meerdere beginnende scheidsrechters in dezelfde periode begeleiden.

Zijn er nog vragen naar aanleiding van bovenstaande uitleg? Kijk bij de frequent gestelde vragen of stuur een mail aan opleidingen@basketball.nl.

Waar mag ik fluiten?

Als je een diploma hebt mag je in meer competities fluiten, dan zonder diploma. Hieronder tref je een overzicht aan waar je mag fluiten met of zonder diploma.

regionaal scheidsrechter (BS3)

Een scheidsrechter die zich wil doorontwikkelen en leiding wil geven aan de landelijke jeugdcompetities kan doorgroeien door het behalen van een BS3-diploma.

Opleiding Basketball scheidsrechter 3

De NBB organiseert minimaal 6x per jaar een BS3-opleiding. Deze opleiding bestaat uit 4 modules: basketbalinzicht, spelregelkennis, arbitragetechniek en sportiviteit & leiderschap. Elke module bestaat uit een (online) lesprogramma, een workshop en praktijkopdrachten. De vier praktijkopdrachten samen vormen je portfolio. In de agenda mijn.basketball.nl kun je vinden wanneer de volgende BS3-opleiding bij jou in de buurt gaat starten. De startdata zijn meestal in de periode oktober – december. De locaties worden medio juni bekend gemaakt.

Leren door te doen &  feedback praktijkbegeleider

Tijdens de BS3-opleiding blijf je natuurlijk fluiten bij je vereniging, maar ga je ook twee oefenwedstrijden op landelijk niveau fluiten. De wedstrijden die hiervoor in aanmerking komen staan in de licentietabel scheidsrechters (zie tabel hoger op de pagina onder ‘Waar mag ik fluiten’). Een deelnemer neemt zelf contact op met de verenigingen die op dit niveau acteren, denk bijvoorbeeld aan de U12 eredivisie en/of de U14 eerste divisie (jongens en meisjes).  

Na de wedstrijd vraag je feedback aan je praktijkbegeleider en/of de coaches van de teams. De deelnemer dient zelf een praktijkbegeleider te zoeken: een persoon die hem wil begeleiden en van feedback wil voorzien. Een praktijkbegeleider is voorwaardelijk om aan de BS3-opleiding te kunnen deelnemen. Zoek dus tijdig iemand op.

BS3-Examen aanvragen & BS3-diploma behalen

Het BS3-examen bestaat uit een portfolio deel een praktijkdeel. Tijdens de opleiding doe je verschillende opdrachten. Als je alle opdrachten hebt afgerond, en deze positief zijn beoordeeld, gaan we het praktijkexamen plannen. Deze vindt plaats op een officiële L3-wedstrijd, samen met een ervaren bondsscheidsrechter. Vaak zijn er centrale weekenden waarin de examens plaatsvinden, zoals de beslissingswedstrijden en de vooronders van de beker. 

Als je het praktijkexamen met een positief resultaat afrondt, mag je jezelf regionaal (BS3) scheidsrechter noemen en kun je jezelf opgegeven als NBB-scheidsrechter (basketball.nl – NBB scheidsrechters).

Om in aanmerking te komen als Licentie 3 scheidsrechter moet je een licentie aanvragen bij de NBB via arbitrage@basketball.nl.
Als je jezelf wilt blijven verbeteren is er de mogelijkheid om bijscholingen te volgen. Meer informatie hierover tref je op onze pagina over bijscholingen en licenties.

Nationaal scheidsrechter (BS4)

Nationaal scheidsrechter (BS4)

Ben jij al een aantal jaren actief in de landelijke jeugddivisies, krijg je positieve feedback/beoordelingen en wil je je door ontwikkelen naar de top van onze competities? Dan is de route naar een Nationaal scheidsrechter iets voor jou! Je fluit dan wedstrijden in de Women’s Basketball League (WBL), de promotiedivisie mannen en de belangrijkste jeugd competitie MU19. Hiermee geef je leiding aan onze grootste talenten en misschien wel toekomstige internationals. Als laatste is een stap naar de mannen eredivisie (BNXT) nog mogelijk.

BS4-Opleiding

Op dit moment wordt de BS4-opleiding opnieuw vormgegeven. Zodra daar meer over bekend is, informeren we je daarover. De BS4 opleiding wordt gemaakt voor scheidsrechters die echt de ambitie hebben om nationaal scheidsrechter te worden. Wil je jezelf ontwikkelen, maar heb je geen ambities om het hele land door te reizen? Dan kun je allerlei bijscholingen volgen die worden gegeven. Kijk hiervoor op de pagina bijscholingen.

Stay up to date!

ABONNEER JE OP ONZE NIEUWSBRIEVEN

Het laatste event news en insider informatie voor scheidsrechters en coaches.

Kies je nieuwsbrief